1- YASA HÜKMÜ
Trafik kazalarında zamanaşımı sürelerine ilişkin Karayolları Trafik Kanunu 109. Maddesinde yasa hükmü belirlenmiştir.
“Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar.
Dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğar ve ceza kanunu bu fiil için daha uzun bir zaman aşımı süresi öngörmüş bulunursa, bu süre, maddi tazminat talepleri için de geçerlidir.”
2- ZAMANAŞIMI SÜRELERİ
A) Ölüm ve yaralanmalarda:
Ölüm ve yaralanmalı trafik kazalarında zamanaşımı süresi belirlenirken Karayolları Trafik Kanunu Madde 109 da belirtildiği üzere ceza kanunun daha fazla bir zamanaşımı süresi gerektirdiği hallerden olacağı için ceza kanununda belirlenen zamanaşımı süresi uygulanır. Türk Ceza Kanunu 66. Maddesine göre zamanaşımı süresi
Bir veya birden fazla ölü varsa 15 yıldır.
Bir veya birden fazla yaralı varsa 8 yıldır.
Trafik kazasında ölüm ve yaralanma birlikte bulunuyorsa uygulanacak zamanaşımı süresi de ölümlü olaylarda olan 15 yıldır.
B) Maddi hasarlarda:
Maddi hasarlı trafik kazalarında uygulanacak zamanaşımı süresi Karayolları Trafik Kanununa göre 2 yıldır. Ancak maddi hasarla birlikte ölüm veya yaralanma söz konusu ise ceza kanununda daha fazla bir zamanaşımı süresi belirlendiği için ceza kanunundaki zamanaşımı süresi uygulanacaktır.
C) Manevi tazminat isteklerinde:
Manevi tazminat isteklerinde ceza kanunundaki zamanaşımı sürelerinin uygulanıp uygulanamayacağı konusunda bir karışıklık olduğu kanaatindeyiz. Bu durumun sebebi ise Karayolları Trafik Kanunu 109. Maddesinde maddi zararlara yönelik zamanaşımı süresi belirlenmiştir. Bu kanun hükmünden bahisle uzamış ceza zamanaşımının manevi tazminat isteklerinde uygulanamayacağı görüntüsü ve düşüncesi oluşmuş olsa da Yargıtay’ın yıllar içindeki kararları ile manevi tazminat isteklerinde de uzamış ceza zamanaşımı süresinin uygulanacağı görülmüştür.
D) Yükümlülerin birbirlerine dönme haklarında süre
Yükümlülerin birbirine dönme haklarındaki süre yine Karayolları Trafik Kanunu 109. Maddesinde belirlenmiştir. Bu kapsamda iki yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
3- CEZA ZAMANAŞIMI TÜM SORUMLULARA UYGULANIR
Yasa gereği trafik kazalarındaki zamanaşımı süreleri sorumluların tamamına karşı uygulanır. Trafik kazasında sorumlular sürücü, işleten, sigortacı olabilir. Bu kişilere karşı ceza zamanaşımı da uygulanacaktır. Bu durumun sebebi ise işletenin(araç sahibi, girişimci) sürücünün kusurundan kendi kusuru gibi sorumlu olması ve sigortacının da işletenin sorumluğunu belli bir miktara kadar üstlenmiş olmasıdır. Bu nedenle ceza zamanaşımı tüm sorumlulara karşı uygulanmaktadır.
4- CEZA ZAMANAŞIMI SİGORTACIYA DA UYGULANIR
Ceza kanununda öngörülen uzamış ceza zamanaşımı sigortacılara da uygulanmaktadır. Bunun sebebi sigortacının işletenin sorumluluğunu beli bir miktara kadar üstlenmiş olmasıdır. Zamanaşımının kesilmesi açısından da yine aynı şekilde uygulanır. Tazminat yükümlüsüne karşı kesilen zamanaşımı sigortacı için de kesilir. Sigortacı açısından kesilen zamanaşımı tazminat yükümlüsü için de kesilir.
Sigortacıya karşı uzamış ceza zamanaşımının uygulanabilirliğinin gerekçesi işletenin sorumluluğunu üstlenmiş olmasıdır. Bununla birlikte Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları C.8 maddesinde de sigortacıya karşı açılacak davalarda uzamış ceza zamanaşımının uygulanacağı vurgulanmıştır.
Sigortacının uzamış ceza zamanaşımındaki sorumluluğu poliçe limitlerinde belirtildiği kadardır.
5- CEZA ZAMANAŞIMI DOLDUKTAN SONRAKİ DAVA SÜRESİ
Zamanaşımı süresinin başlangıcı kaza tarihidir. Kaza tarihinden başlayan süre dolmuş ve sorumlular bulunamamışsa öğrenmeden itibaren 2 yıllık ve her halükarda ki 10 yıllık süre dolmadan dava açılması gerekir.
