A) İŞ- TRAFİK KAZASI NEDENİYLE İŞVERENİN SORUMLULUĞUNA UYGULANACAK ZAMANAŞIMI SÜRELERİ
Çalışmakta olduğu iş sırasında meydana gelen iş kazası işçi ile işveren arasındaki hizmet sözleşmesine dayanır. İşçinin beden gücü kaybı söz konusu ise kendi ölümü halinde ise hak sahiplerinin tazminat taleplerinin zamanaşımı süresi Borçlar Kanununa göre 10 yıldır.
Söz konusu kaza trafik-iş kazası ise işveren işleten konumunda olacağı için çalıştırdığı işçinin veya işçilerin ölüm veya yaralanması durumunda uzamış ceza zamanaşımı uygulanır.
B) ZAMANAŞIMININ BAŞLANGICI
İlgili kanun hükümlerine göre hukuka aykırı eylem nedeniyle açılacak maddi ve manevi tazminat davalarında zamanaşımının başlangıcı zarar görenin zararı ve zarar verenin kim olduğunu öğrendiği tarihten başlar.
1-Tazminat sorumlularının öğrenilmesi
a) Trafik kazalarında genellikle kazaya karışan aracın sürücüsünü tespitte zorlanılmamaktadır. Ancak bazı durumlarda gerçek suçlunun gizlenerek yerine başka bir kişinin suçu üstlenmesi durumu gerçekleşebilir. Bu durumda gerçek suçlu öğrenildiği tarihte zamanaşımı başlayacaktır. Bir başka şekilde ise aracın çalınması, gasp edilmesi durumu gerçekleşerek sürücün kim olduğu anlaşılamıyorsa gerçek suçlunun araştırılması neticesinde bulunduğu tarihte zamanaşımı süresi başlar.
b) İşletenler açısından da zamanaşımı süresinin başlangıcı gerçek sorumluların tespit edildiği tarihtir. Davanın yanlış kişiye veya şirkete karşı açılması durumunda davanın husumet yönünden reddi gerekir. Ancak sıfatta ve temsilcide yanılma söz konusuysa davanın reddi gerekmez. Aynı dava içerisinde araştırma yapılarak doğru kişiler saptanarak davaya devam edilir.
c) Tazminat sorumlusu kişilerin bir kısmının öğrenilip bunlara karşı dava açıldığı ancak bazılarının tespit edilemediği dava açılmadığı durumlarda gerçek sorumlu sonradan tespit edilirse davaya dahil olmayan kişi için yeni bir zamanaşımı süresi söz konusu olacaktır.
d) Sigortacı açısından zamanaşımı ise sigortacının ad ve ünvanının öğrenilmesinden veya poliçenin ele geçirilmesinden itibaren başlayacaktır.
2- Zararın öğrenilmesi
a) Ölümle sonuçlanan trafik kazalarında kural olarak zamanaşımının başlangıcı olay tarihidir. Ancak zararın öğrenilmesi kavramı kapsamında irdelenirse destekten yoksun kalan kişinin zararı öğrendiği tarihten başlar.
b) Yaralanmalı trafik kazalarında ise zamanaşımı süresinin başlangıcı ile ilgili koşullar gereğince farklı durumlar oluşabilir.
aa) Geçici iş göremezlik söz konusu ise tedavinin tamamlandığı tarihten itibaren zamanaşımı süresi başlar.
bb) Sürekli iş göremezlik söz konusu ise sürekli iş göremezliğe yönelik raporun tarihi ve davacının bunu öğrendiği tarihten başlar.
cc) Tedavi süreci uzarsa kesin sakatlıkla ilgili raporun mahkemeye sunulmasından itibaren zamanaşımı başlar.
dd) Sürekli iş göremezlik oranının değişme ihtimali bulunmaktadır. Bu orandaki her artış için yeni bir zamanaşımı süresi başlar.
ee) Trafik kazansından sonra anlaşılmayan ve daha sonra ortaya çıkan sakatlıklarda zararın tespit edildiği tarihte zamanaşımı başlar.
C) ZAMANAŞIMININ KESİLMESİ
Zamanaşımının kesilmesine ilişkin Borçlar Kanunundaki hükümler burada da uygulanır.
1- Dava açılmasıyla, zararın tümü için zamanaşımının kesilmesi
Dava açılmasıyla birlikte zararın tümü için zamanaşımı kesilir. Ancak bu yeni bir gelişmedir. Daha öncelerinde kısmi davanın tespite ilişkin bölümü için zamanaşımı kesilmemekteydi. Bu gelişme kanımızca son derece faydalıdır.
2- Zincirleme sorumlulardan biri hakkında kesilen zamanaşımının, tümü hakkında kesilmesi
a) Bir trafik kazasında birden fazla kişi tazminat yükümlüsü ise zincirleme sorumluluktan bahsedilir. Sürücü, işleten, sigortacı zincirleme sorumlulardır. Bunlardan biri hakkında kesilen zamanaşımı tümü hakkında kesilir.
b) İşletenin sürücü ve yardımcılarının kusurundan kendi kusuru gibi sorumlu olduğundan yukarıda bahsetmiştik. Bu nedenle bunlar birlikte ve ortaklaşa tam zincirleme sorumludur. Bu durumda zarar gören bunlardan yalnız birine karşı dava açmış olsa bile kesilen zamanaşımı hepsi hakkında kesilir.
c) İşleten kavramı çok geniş kapsamlıdır. Bir motorlu aracı işleteni en temel ifadeyle bu motorlu araçtan ekonomik yarar sağlayan kişidir. Bunlar da tam zincirleme sorumlu olduğu için biri hakkında kesilen zamanaşımı onlar hakkında da kesilir.
d) Sigortacı işletenin sorumluluğunu poliçe kapsamında yüklenen kişidir. Bu nedenle sigortacının sorumluluğu da tam zincirleme sorumluluktur. Tazminat yükümlüsüne karşı kesilen zamanaşımı sigortacı için de kesilir.
e) Gerçekleşen trafik kazasında araç sayısı birden fazla ise veya tazminat yükümlüsü birden fazla ise sorumluluk şekli ortaklaşa ve zincirleme sorumluluktur.
f) Trafik kazası neticesinde zarar gören sorumluların hepsine karşı dava açmak zorunda değildir. Bir veya birkaç kişiye karşı dava açabilir. Bunun sebebi ise bu kişilerin müteselsil sorumlu olmasıdır. Zarar gören tazminatı dilerse sorumluların birinden dilerse hepsinden talep edebilir.
